Een klassieke bedrijfsvoering gaat uit van een aantal beperkingen die terug te voeren zijn tot ruimte. Denk hierbij aan opslagruimte, het aantal pagina’s van een catalogus en de capaciteit van computersystemen. Dit vertaalt zich naar het aanbieden van vooral populaire producten die niet op de schappen blijven liggen. Internet en nieuwe computersystemen brachten hier een radicale verandering in. De digitale omwenteling maakt steeds meer een zogenaamde longtailstrategie mogelijk. Maar wat is een longtail en wat komt daar bij kijken?

Longtail: meer producten, meer kanalen

De term longtail (Nederlandse vertaling: dikke staart) is afkomstig uit de statistiek. Longtail verwijst naar het deel van een grafiek waar men meer soorten producten aanbiedt die misschien minder populair zijn maar wel resulteren in een hogere marge. Dit in tegenstelling tot minder producten die goed verkopen voor een lager rendement. Het principe van de longtail maakt het mogelijk om als bedrijf minder afhankelijk te zijn van een klein aantal bestsellers. Het gevaar bestaat namelijk dat op een gegeven moment verzadiging optreedt wanneer alle potentiële klanten die producten hebben aangeschaft.

Het bredere assortiment van de longtailstrategie zorgt voor spreiding en een interessant aanbod. Het aanbod van producten waar weinig vraag naar bestaat, is bijna oneindig. Deze producten zijn vaak ook niet verkrijgbaar. Het gebundeld aanbieden van dit soort producten opent een nieuw soort markt. Met het succes van onlinewinkels als Amazon en veilingsites als eBay is het verleidelijk om longtail te beschouwen als het blindelings aanbieden van zoveel mogelijk producten. Het presenteren van meer producten kan een vraag ontsluiten waarvan men eerder niet bewust was. Daarbij moet men zorgvuldig te werk gaan en zoveel mogelijk relevante producten ontdekken zodat de online klant geïnspireerd raakt door het aanbod. Het zal duidelijk zijn dat de omschakeling naar een breed assortiment een flinke uitdaging vormt. Wie longtail ambities heeft, kan daarom niet om de implementatie van een Product Information Management systeem heen.

De voordelen van Product Information Management

Product Information Management (PIM) staat voor een geïntegreerd proces waarmee een uitgebreide catalogus kan worden opgezet en bijgehouden. Elk product draagt tegenwoordig productdata met zich mee. Tijdens het proces van productie, levering, marketing en verkoop wordt er alleen maar meer productdata toegevoegd. Hierdoor kan de verandering van strategie soms intimiderend lijken. Een longtailstrategie zal immers leiden tot een enorme strom aan productdata. Hoe krijgt men deze hoeveelheid data op realistische wijze onder controle? Een PIM is in staat om met software een complex bedrijfsproces te integreren in een centraal systeem. Hier kan verschillende bedrijfssoftware of een bestaand e-commercesysteem aan worden gekoppeld terwijl diverse partijen (management, werknemers, leveranciers) bijdragen aan PIM. Ook is het mogelijk om informatie van een groot aantal kanalen te bewerken zodat in webshops altijd up-to-date informatie online staat. Een goed werkend PIM systeem zorgt uiteindelijk voor een verhoogde efficiëntie. Werknemers hoeven niet meer in verschillende systemen op zoek te gaan naar informatie en deze is altijd voorhanden in diverse talen. Afbeeldingen van producten zijn op een punt verzameld waar ze op eenvoudige wijze kunnen worden opgehaald om ze vervolgens in een van de kanalen te plaatsen.

De noodzakelijkheid van PIM

Wanneer is het noodzakelijk om als bedrijf met een groeiend portfolio een PIM systeem in te zetten? De balans tussen de hoeveelheid producten en het gebruik van PIM schommelt tot een bepaald niveau. Sommige bedrijven beginnen vroeg met de inzet van PIM, maar wat duidelijk is dat bij een catalogus met rond de miljoen producten een omslagpunt ligt en PIM onontkoombaar wordt. Een groter aanbod betekent ook dat men met meer leveranciers gaat werken en meerdere kanalen inzet voor verkoop. Longtail ambities zijn ondenkbaar zonder een groeiende complexiteit van het bedrijfsproces.

PIM toepassen

Hoe kan men het beste PIM toepassen? De meeste effectieve strategie is om klein te beginnen en toe te werken naar een grotere hoeveelheid producten. Het schoolvoorbeeld is Bol.com dat begon met de online verkoop van boeken en cd’s. Inmiddels beschikt het bedrijf over een assortiment van meer dan 9 miljoen artikelen en wordt de omzet elk jaar vergroot terwijl het prijzen wint voor beste webwinkel. Tijdens het groeiproces kunnen met behulp van PIM een groot aantal handelingen worden geautomatiseerd, zoals datakwaliteit checks en het importeren van leveranciersdata. Een van de problemen met een grote hoeveelheid producten is dat de productdata in de webshopomgeving niet goed wordt bijgehouden of incompleet is. Vaak wordt een product slecht verkocht omdat de productdata onvoldoende is. Deze data bijhouden en bijwerken is veel eenvoudiger met PIM. Een bescheiden begin zal er bovendien voor zorgen dat productdata op een efficiënte wijze worden toegewezen. Een bijkomend voordeel is dat men goed verrijkte producten beter vindt.

Conclusie

De longtailstrategie is een spannend avontuur waar men goed voorbereid aan moet beginnen. Een langetermijnvisie en het juiste PIM systeem kunnen tot grootse resultaten leiden waarmee de concurrentie op onoverbrugbare afstand wordt gezet. Zowel longtail als PIM zijn in ieder geval pas aan hun opmars begonnen.